Gerard van Rooyen se skrywe oor my Ma.

 Die dag toe Tannie Pompie ons gatte gered het

(Mei 1980)

Kort na ek op 61 Meg aangekom het einde April 1980, het ek een aand in die offisiers kroeg gehoor die manne praat van tannie “Poppie”. “Wie is dit?” vra ek. Sy is ‘n boerevrou op ‘n plaas naby Tsintsabis wat heeldag na Sektor 10 se militêre radionet luister sê iemand. Ek het eers jare daarna uitgevind haar naam was eintlik tannie “Pompie” (boek deur Deon Lamprecht: “Tannie Pompie se oorlog: In die Driehoek van die Dood”). In die boek op bl. xxx sê tannie Pompie dat sy menige kere troepe wat in die moeilikheid was moes uithelp. Ek glo hierdie storie was een van Pompie daardie gevalle!

Agtergrond

Tydens Operasie Skeptic (“Smokeshell”) was ek as (onervare) pantser troep bevelvoerder betrokke by die 61 Veggroep. Tydens die intensiewe in-oefeninge voor die operasie was ek aanvanklik ingedeel by Vegspan 2 onder Kapt. Louis Harmse. Dit was ook die vegspan wat later ernstige verliese gely het tydens die operasie waarin 13-man oorlede is. Feitlik elke dag het ons voorberei en ge-oefen vir die ops. (Wat op daardie stadium nog streng geheim gehou is van ons.) Aanmars tegnieke, pad beweging, skietoefeninge en inskiet van wapens, aanvalle, kontak-en-aanvals drille, hervulling, kamoeflering, bundu-bashing, oop en geslote laers, - enige iets wat ons moontlik so teëkom tydens Skeptic.

Maar by die basis was ek en my troep nog steeds onder bevel van Kapt. Jakes Jacobs (1 SDB E Eskadron Bev)

Ken jy vir Jakes Jacobs?

Jakes Jacobs het nie kak gevat van kabouters nie. Hy was ’n legende in die pantserkorps. Groot, sterk, wit-rooi hare met ‘n yl rooi snor wat soos takkies voor sy lip uitgesteek het. Hy het ’n hele paar games vir Vrystaat flank gespeel. En dit is in die dae toe rugby nog rugby was! Toe ’n flank nog kon trap, slaan en hoog tackle! 

Die troepe het ’n heilige vrees vir Jakes gehad. Onder-offisiere het gebewe en luitenante was vreesbevange as hy naby is. Niemand het met hom teë-gepraat nie. Niemand sou dit gewaag het om met hom te verskil nie. En as jy dit dalk gewaag het, het hy jou blitsvinnig op jou plek gesit: “Ek is die bevelvoerder! Maak soos ek sê!” Dan skiet daai takkies op sy bo-lip vorentoe en sy oë skiet vlamme! En jy voel hoe jou Santa Maria klam word. Nodeloos om te sê, ek was maar bang vir hom. Eintlik kak-bang! 

Oefening in Wes-Owambo

So ongeveer 10 dae of wat voor Smokeshell, vertrek on op ’n groot oefening na Wes Owamboland.  Behalwe om dag-en-nag beweging te oefen, was dit ook ’n misleidings taktiek om SWAPO te laat glo die opbou van troepe by Omuthiya was vir ’n operasie in Owamboland. 

Vegspanne 1 tot 3 was op die oefening onder leiding van Maj. Paul Fouche. My troep (4 Eland 90’s) was afgedeel aan Vegspan 2 (1 SAI B. Kompanie onder Louis Harmse). Ek het heel voor gery - alle navigasie gedoen en pad gesoek. Ons is vroeg die oggend weg uit Omuthiya - reguit wes net noord van Etosha panne. Die Ratels was te swaar vir die sagte grond van die panne en daar is ure lank gesukkel om die klomp wat vasgeval het, uit te sleep. Toe verder wes, deur die nag tot die volgende oggend vroeg - omtrent 186 km reg wes van die 61 Meg basis. 

Om te help met die pad soek in die nag ry daar soms ’n ou van die bike-squad voor met sy splinter nuwe Suzuki 175! Dit is pikdonker en ons mag nie ligte aan hê nie. Hier 2 uur die nag val die ou in die los sand ’n paar meter voor my volgelaaide 6-ton pantserkar. Nie ek of die drywer sien dit nie en ons ry bo-oor die splinternuwe Suzuki. Ons trap hom dat hy so in 'n V-vorm in die sandpad lê. Gelukkig het die bike-squad ou gehoor die Noddy gaan nie stop nie, en duik toe in die bosse in - uit die pad uit. Vir die res van die trip was hy en sy V-vormige bike agter op die recovery voertuig.

Die R1 geweer sage begin

So by 7-uur die volgende oggend roep Paul Fouche halt by ’n watergat neffens ‘n paar PB hutte en bokkraal. Ek onthou nou nog die kopseer wat die nagsig apparaat my gegee het! Die manne klim uit die voertuie en rek bietjie bene. Maak koffie en eet gou ietsie uit die Ratpaks. En dit is ook toe dat Kpl. Gareth Rutherford sy R1 teen ’n kameeldoringboom staanmaak. Ja, daai Gareth Rutherford wat net twee weke later ’n Honoris Crux verwerf het op Smokeshell! En vir een of ander rede wat ek nie meer kan onthou nie, was hy onder my bevel op daardie trippie. Na ’n uur of wat vertrek ons terug 61 toe - 186 km van die slegste pad denkbaar. 

Na ongeveer ’n halfuur se ry, roep Rutherford my op die radio - “Lieutenant, I think I left my rifle under the tree! There at the “watergat”. Ek vra hom “Is jy seker? Is die ding nie daar iewers in die Ratel nie?” “I am not sure Lieutenant - maybe it is here under the balsakke somewhere...” Ek sê hy moet dit soek en my laat weet. Ek hoor niks weer van hom nie. Ongeveer 12h00 die middag is ons terug by die basis. Moeg, vaak en gatvol. Toe ek uitklim kom Rutherford na my toe aangeloop. Ek sien sommer op sy gesig hier is groot kak. “It’s not there. I looked everywhere. I’m sure I left it under the tree.”

Weer terug na Wes-Owambo

Ons is terug by die basis. Ek is terug onder Jakes Jacobs se bevel. Ek sidder as ek net dink daaraan dat ek aan hom moet rapporteer. Ek loop in by sy tent. “Kaptein, een van die support troepe van Kapt. Harmse wat aan my afgedeel was nou het sy geweer verloor op die trip....” Ek sien Jakes se normale ligte pienk gelaat verander in ’n bloedrooi een. Hy slaan met sy plat hand op die ‘Tables: Folding’ voor hom. Sy snor begin bewe en sy oë skiet vonke! “Van Rooyen, JY is verantwoordelik vir daardie troep, JY is verantwoordelik vir daardie wapen!” bulder hy. “Jy ry NOU terug en gaan soek daai wapen! Gaan trek vir jou ’n Buffel by die voertuigpark, kry vir jou ’n drywer, vat daai seksie en gaan SOEK DAAI WAPEN!”

En jy gaan trek vir jou ’n Buffel. En jy kry vir jou ’n drywer. En jy vat daai seksie en jy ry ONMIDDELIK die 186 km terug Wes-Owambo toe. Jy praat nie terug met Jakes Jacobs nie!

En in die proses maak jy die grootste klomp foute in ’n ry wat jy moontlik KAN maak:

• Jy vat nie ’n spaar tyre saam vir die Buffel nie - want ’n Eland 90 het paploop tyres - jy worry mos nie oor ’n ‘spare’ nie...

• Jy vat nie ’n spaar battery saam vir die A53 radio nie - want ’n Eland 90 het 3 radio’s in en dit werk vanaf die voetuig se batterye...

• Jy vat nie ekstra ratpacks saam nie, want ons sal mos sommer gou-gou terug wees...

• Jy vat nie ekstra water saam nie, want elkeen het mos ’n waterbottel by hom...

• Jy vat nie ekstra diesel saam nie, want jy aanvaar mos die Buffel is vol en hy sal gemaklik die 372 km heg- en -steg kan kafdraf...

• En jy vat nie slaapsakke of warm goed saam nie, want dit is lekker warm in die middel van die dag...

• en les bes, ’n 1 SAI Infanterie skutter respekteer mos nou nie juis ’n 1 SDB Pantser offisier se bevele nie - veral as jy nog ’n one-pip DP is....

So gesê, so gemaak. By ongeveer 14h00 val die vreemde groepering weer in die pad terug na die vêrste punt van die roete. 186 km van slegte sandpad, modder panne, boomwortels, takke en stof. 1 Pantser 2de Lt. sonder ENIGE ondervinding van ’n Buffel, met ’n seksie gatvol meg infanterie manskappe en 1 onbekende Buffel drywer! 

“1 ZERO dit is Tango 35, Kom In...”  “1 ZERO dit is Tango 35 kom in...” 

Ons kom so uur voor sononder weer aan daar by die watergat. Daar is niemand. Geen PB, geen bokke en geen R1. Slegs ’n kronkelende fiets spoor wat tot by die boom loop en dan weer verder. Iemand het die R1 gevind en geneem. Gareth Rutherford loop verward rond. “I left it right here Lieutenant! This guy must have taken it.” Terselfde tyd sê die drywer vir my: “Luitenant ons het ’n pap wiel” Die Buffel leun vooroor so pap is daai voorste tyre. Ek gaan kyk. ’n Yslike stok steek by die tyre uit. “Waar is die spaarwiel?” vra ek terwyl ek eintlik al die antwoord weet. “Die Buffel het nie ’n spaarwiel nie Luitenant....” “Het ons iets om die tyre te probeer regmaak? Is daar nie ’n tjoep in die bin daar agter nie?” “Niks nie Luitenant!”. “Aag fok tog!” 

“Waar is daai radio? Bring hom hier asseblief” Iemand bring die radio. Ek het nog nooit met ’n draagbare A53 gewerk nie. Slegs die nice A55’s en B56’s wat in die pantserkarre ingebou is. “Is hy op 10 se frekwensie?”. “Yes luitenant” Ek roep 1ZERO - 61 se Ops kamer. Niemand antwoord nie. ’n Rukkie later hoor ek 10 roep iemand anders. Ek hoor hulle duidelik. Ek roep weer. Hulle antwoord nie. Ek sien die battery liggie is aan. “Is die battery gelaai?” vra ek. “I don’t know Luitenant. I think its flat..”. “I think there is a spare in the bag”. Ons sit die spaar battery in maar dit help boggerol. Ek roep ’n paar maal maar 10 kan ons nog steeds nie hoor nie. Net toe kom daar ’n vrouestem op die radio. “Daai laaste stasie, dis Tannie Poppie. Kan julle my hoor? Oor. Kan julle my hoor? Oor” Ek antwoord: “Laaste stasie dit is Tango 35, my seine oor?” “Ek kan jou hoor. Ek hoor jou. Wat is julle probleem?”

Tannie Pompie roer daai lot by 10

Ek verduidelik kortliks dat ons ’n pap wiel het en geen spaar nie. Ek sien ook dat dit begin donker raak. Dit begin koud word. Ons het ook geen kos nie. Die manne het al almal hulle water opgedrink. Die water in die watergat is vieslik vuil. Ons het geen manier om die water te suiwer nie. Die drywer sê “Luitenant ek dink nie daar is genoeg diesel in die Buffel om dit terug te maak kamp toe nie” 

Intussen het ons ‘n skuinsdraad ontdek in een van die radio sakkies. Ek laat die draad span tussen die kameeldoringboom se top en die Buffel. Toe kry ek nog ‘n brainwave. “Kyk of jy een van die Buffel se batterye kan uithaal”. Die Buffel het ‘n 24 V stelsel met 2 x 12 V batterye in serie. Die radio werk op 12 volt. Die drywer haal 2 drade agter by die ligte uit en strip die punte. Ons druk die drade op die radio se kontakpunte en op die battery. Ons sit die radio aan. Daai naald slaan oor in die groen. Volsterkte! Ek roep vir Tannie Pompie. Sy antwoord onmiddellik. ”Ja nou kan ek julle baie goed hoor!” 

“Ons het ook nie kos of water nie en die Buffel se diesel is amper op.” vertel ek haar. “En dan natuurlik is die voorste tyre op die Buffel in sy moer in”. “Hy kan nie reggemaak word nie”. “Waar is julle nou?” wil sy weet. Toe besef ek ek het ook nie ‘n koderings-kaart nie. Ek sal die ruitverwysings oop oor die lug moet stuur. Ek het darem ‘n kaart. Ek stuur vir haar dit ruitverwysing. Sy is ‘n rukkie stil en toe kom sy terug: “Wat doen julle daar?” Ek verduidelik. Sy sê ons moenie worry nie. Sy sal alles uitsort.

Net nadat ek gepraat het, roep 10 my. Hulle kan my nou duidelik hoor. Met die skuinsdraad en die volgelaaide Buffel battery kan hulle my seker in Pretoria ook hoor.  “T35 dis 10. Berig oor!”. Ek bly stil. Ek antwoord nie. As Jakes Jacobs uitvind ons kan hom hoor, is dit klaarpraat met my. Ek praat eerder met Tannie Pompie. 10 roep nog ‘n paar keer. Ek antwoord nie.

Tannie Pompie klim op die radio na 10: “Daai manne kan julle nie hoor nie. Werk deur my!” sê sy. Sy werk daai ops kamer manne se gal soos ek nog min gehoor het. “Daai manne van julle is in die kak! Julle moet ONMIDDELIK hulp uitstuur. Hulle het nie kos nie. Ook nie water nie. Julle moet ‘n paar kanne diesel ook stuur. En ‘n band vir die Buffel. Stuur sommer 2 want die een is heeltemal in sy moer in. En julle moet julle gatte roer! Wie is nou die adjudant daar? Sê vir hom ek wil met hom praat!!

Ek hoor alles. Ek hoor ook vir 10 en die respek in hulle stemme. “Ons gee alles deur tannie” Ons sal alles nou reël. Sy rapporteer terug. Ek het alles gehoor maar maak of ek niks weet nie.

‘n Bitter Koue nag in Wes-Ovamboland sonder warm goed

Dit is nou donker. Ons het niks om te eet of drink nie. Dit is koud. Ek hou ‘n order groep. “Ok manne dit is wat ons gaan doen. As SWAPO dalk ons boodskap onderskep het, is daar ‘n kans dat hulle ons kan kom aanvat vannag”. Per slot van rekening het ek ons presiese posisie oop oor die lug gestuur - vir enige iemand om te hoor. “Ons gaan na laaste lig ‘n TB stig sowat 100 m vanaf die Buffel in die donker. Ek is bang vir ‘n RPG aanval op die Buffel gedurende die nag. Ons gaan eers om die Buffel klaarstaan (lê) en dan later leopard crawl tot in ons nuwe TB posisie sodat die vyand nie kan sien ons het geskuif nie. Daar lê ons dan in rondom verdediging met 2 wagte elk op 2 uur wagbeurte”. 

Ek het darem ‘n grondseiltjie wat ek bo-oor my gooi om die ergste koue af te keer. Dit raak piskoud. Ek slaap bitter min. Die volgende oggend met eerste-lig klaarstaan ons weer - soos per die boek. Niks gebeur nie. Alles is stil. Toe die son opkom maak ons ‘n vuurtjie. Tannie Pompie check in: “Is julle almal nog ok?” “Ja baie dankie Tannie, ons is ok. Ons wag maar nou vir 61 se hulp voertuig om te kom”

Soektog na die R1

Die manne is nou sommer behoorlik die moer in. Almal is honger en dors, hulle het koud gekry en die R1 is nog steeds weg. “Lieutenant lets go and search for the rifle in those huts. It must be somewhere” Ons begin alle hutte deursoek. Daar is niemand in die hutte of eers naby nie. Hulle het al die vorige dag toe hulle ons hoor aankom gevlug. Want hulle het geweet ons kom daai wapen soek.  Van die troepe sien Ovambo messe en pyl en boë. Hulle druk dit in hulle webbing. Hulle dop die beddens om en skop emmers om. Dis toe dat ek begin besef ek sal beheer moet kry oor die manne anders gaan dinge verkeerd loop. Ek beveel almal om die messe en goed terug te sit waar hulle dit gekry het. “Why Lieutenant?” vra die een ou. Hy lyk glad nie lus om na my te luister nie. Eers toe ek dreig dat ek enigiemand wat iets vat sal aankla luister hulle. Ons vind niks. Vat niks. Breek niks. Die R1 is weg. Tot vandag toe. In die ou SAW dae was dit amper erger as hoogverraad. En Jakes Jacobs hou my verantwoordelik daarvoor... en hy wag vir my by die basis.

Die Uiteinde

Hier om-en-by 12h00 hoor ek die bekende dreuning van ‘n Ratel. Hy kom met ‘n spoed aan. Die stof staan agter hom. Die drywer sien ons en stop langs die Buffel. ‘n Stuk of agt ouens spring uit die Ratel. Hulle laai diesel, water en tyres af. En hulle haal drie groot bakke warm kos uit die Ratel uit. Hulle skep kos in en almal eet aan die heerlike kos wat hulle gebring het. Hulle help om gou die Buffel se pap band om te ruil. Help om die diesel in te gooi. Hulle het Tannie Pompie se opdragte ernstig opgeneem!

Toe alles klaar is, ry ons terug. Almal is nou baie meer gelukkig. Behalwe ek en miskien Gareth Rutherford. Ek sien al gesigte van dissiplinêre verhore, range wat afgevat word. Ek sien ‘n woedende Jakes Jacobs en moeilike tydjie wat voorlê. 

By ons aankoms loop ek reguit na Jakes se tent toe. Laat ek maar my pak gaan vat. Ek maak my reg vir ‘n behoorlike afranseling. Ek halt in die deur, salueer en loop in. Jakes spring op, loop om die ‘Tables: Folding’ en hou sy hand uit. Hy groet my hartlik met ‘n glimlag. “Het julle toe die wapen gekry?” Ek sê “Nee Kaptein”. Jakes sê “Ag moenie worry nie, ons sal ‘n verklaring insit - verloor in opleiding. As jy klaar gestort het, kom drink daar ‘n dop saam met ons in die offisiers kroeg!”

Ek loop verstom uit die tent. Wat het nou net gebeur? Lank gewonder wat die ommekeer in sy houding gebring het. Al hoe ek dit kan verklaar is dat hy dalk ook baie verlig was ons het niks oorgekom nie. As ons iets oorgekom het, sou hy dalk ook aan sy base moes verantwoording doen waarom hy ons so onvoorbereid uit die eenheid laat gaan het.

Naskrif

Voor die operasie ‘n aanvang geneem het, het die bevelvoerders besluit dis beter om die pantserkar troepe saam te groepeer in een Vegspan eerder as om 1 troep elk aan elke vegspan af te deel. Toe is ek terug saam met die nader pantser troepe na Vegspan 3 afgedeel. Het dit nie gebeur nie, sou ek waarskynlik saam met Vegspan 2 van Kapt. Louis Harmse op daardie berugte doelwit opgery het.

Kapt. (later Kol.) Jakes Jacobs het, na hy bedank het uit die weermag ‘n voertuig handelaar saak op Bloemfontein oopgemaak. Hy het sy lewe verloor nadat hy in ‘n dispuut met ‘n oud werknemer van hom met ‘n 9 mm pistool doodgeskiet is. 

Ons was daar, ons het die plek gevind, gemerk en het koordinate!!

In 2015 het Danie en ek gaan soek na die plek waar my pa gesterf het saam met die ander in ratel 12 Alpha. Ons was geneem na die verkeerde plek.. en ek het geweet dis die verkeerde plek die oomblik wat ek daar gekom het. Ons het daardie dag besluit om terug te gaan en weer te gaan soek.

Dis hoe hierdie begin het, daardie tyd  al. Ek het dit probeer ignoreer maar dit wou my nie los nie. En sonder dat ek aandag gegee het daaraan het die gedagtes net bly terug kom en later het ek besef ek gaan maar moet begin werk maak hiervan..want dit gaan nie weg gaan nie.  2022 is dit veertig jaar sedert hulle gesterf het en ek het besluit dis hoog tyd dat plek gekry en gemerk word op n kaart, want tot op 6 Julie 2022 was daar nog geen definitiewe plek of koordinate nie. Nie eers die huidige petrol prys gaan my kan stop nie.

Ek begin my voelers uit steek na my familie maar niemand behalwe Danie van der Westhuizen  stel belang nie. So dit sal dan ons twee wees wat die plek gaan soek waar Ratel 12A op 15 April 1982 uitgeskiet is aan die begin van ops Yahoo.

Ek begin met my voorbereiding

.. .daar moet 3 kruise gemaak word ( 1 vir Ratel 12 A se manne, 1 vir Jan Kaka se graf en 1 vir Koedoesvlei)... wat skryf ek daarop? Ek weet nie, maar die dag wat die skryf werk gedoen moet word, is die woorde daar.

 Daars n groot groep veterans oppad na Angola om n veterane slagveld toer diep in Angola te gaan doen, maar daar is n klein groepie van hierdie manne wat besluit hulle gaan vroeg uit Whk ry om ons in Tsumeb te kry.

Ons, ek en Danie ontmoet mense wat ons nog nooit gesien het nie om te gaan soek na n plek 60km noord van Tsintsabis, noord van die Bravo kaplyn, in die bos, waar, weet ons nie rerig nie. 

Hierdie  manne het meestal nie my ouers ontmoet nie, of, sommiges was vlugtig op Koedoesvlei so ver terug as 1979. Tog wil hulle deel wees van hierdie dag om 40 jaar later uiteindelik n plek op n kaart te kan merk waar ratel 12A uitgeskiet  is 15 April  1982. 

Ons het dit gedoen. Ek was daar. Daar waar alles geindig het.

Dit was nie maklik nie, die wag n bietjie en haak en steek het goed floreer in hierdie shona, maar met hierdie great manne aan my sy het ons ons kruis opgesit. En my hart het oorgeloop van dankbaarheid.

 VREDE!!!

Die klip.

Na ons klein seremonie begin ons terug veg deur die bosse om terug te draai. Ons almal is in verskillende grade van stukkend geskeur deur veral die wag n bietjie bosse. Die manne met kort broeke lyk besonder bloederig aan die bene. Tog kla niemand want ons weet wat ons vandag gedoen het sal nooit ongedaan gemaak kan word nie. 

Oppad terug na die bakkies kom stap Leon de Bruin langs my en gee vir my n klip.. sommer net seker n kalk klip, maar die woorde daarmee saam maak hierdie klip van ontsaglike waarde. "Riana ek het hierdie klip DAAR opgetel en wil dit vir jou gee sodat jy iets het om te onthou"

En weereens se ek dankie aan 
ons Vader vir die awesome mense wat hy oor my pad bring.

Daar is geen manier hoe ek die manne wat saam met ons gegaan het kan genoeg bedank nie...ek kan wel weer net hier se, DANKIE. Harry, Gerard, John, Brian, Leon en Danie.

15 April 2021, 39 jare later.

 15 April 2021 vs 15 April 1982.

15 April 1982 was ek amper 12!! My wereld was perfek. Ek was n plaas kind wat moés skool en koshuis toe gaan.  Want ek moes. As ek kon kies sou ek baie eerder op die plaas wou bly.. Waar ek by my ouers was, vryheid gehad het. Die plaas was heerlik. Ek kon doen waarvoor ek lus was, maar ek moes skool en koshuis toe gaan.

Ek was in middag studie toe die koshuis vader my kom roep. My eerste gedagte was, my pa? Maar ek het nog die vorige dag met my ma op die plaas gepraat en alles is ok daar. Nou loop en wonder ek wat het ek verkeerd gedoen om uit die studie saal geroep te word.....

Ons loop is stilte tot by sy kantoor deur, hy stop my by die gaasdeur en se "Riana nou moet jy sterk wees"...

Ek weet dadelik iemand het iets oor gekom.. Ek vra, is dit Hendrik, is hy dood? Tot vandag weet ek nie hoekom daai vraag nie...

Hy maak die gaasdeur oop en vat my na sy kantoor toe waar daar twee vrouens sit, tannie Joey Nel, oom Lukas Nel se vrou en tannie Pop Ayers, oom Chris Ayers se vrou. Een is Kommandant van Etosha Area mag, die ander hoof van sein by dieselfde plek. My brein begin my vertel hiers groot fout.

Hulle se.... my pa is dood... En Hendrik... My pa... Is.... dood!!! Dood!!!! My wereld tuimel in mekaar, maar tannie Pop vra oor my broer. Hys nou in die weermag op Ruacana. Tannie Pop vat my na haar huis toe. Daarvandaan bel ons my broer se kamp. Hy glo haar nie toe sy se my pa is dood nie. Sy praat met sy bevelvoerder wat hom op n flossie sit Grootfontein toe. Ons ry om hom te gaan haal daar.. Toe ons daar kom hoor ons na n helse gesukkel hyt geland en het n lift Tsumeb toe gekry..

Ons ry terug.. Ek voel verlore. Ons stop by Tant Sannie se huis.. Tant Sannie is Hendrik se ma. My broer staan by die hek,... hy kyk so vaal. Totaal van kleur gestroop. Alles aan hom is vaal, en so het hy vir my bly lyk vir weke. Later kom my ma, Olivia en haar kinders, hulle is ook so vaal. Is dit rerig of is dit my oë??? Het al die kleur uit my lewe verdwyn saam met my pa? Ek het nooit vir iemand vertel van die vaal.. Daar was groter probleme as my vaal wereld...

Hy was my alles. My wêreld, my rots, die een mens wat my verstaan het.. Hoekom???? Ek het in die afgelope 39 jaar myself miljoene kere daardie vraag gevra. En steeds het ek nog nie DIE antwoord nie..

Pappa ek mis Pa nog elke dag. 74846544 KV. Alpha, bravo, Charlie, delta..Al die goedjies wat Pa my geleer het terwyl ons onder die lorrie skadu gesoek het terwyl die werkers hout kap en laai... 

Ek sal nooit vergeet, ek sal nooit ophou skryf, ek sal julle nagedagtenis lewendig hou vir julle nageslagte. Ons het soveel om op trots te wees.

Roland de Vries gives feedback

 Sy was geniaal met radios Riana V D Westhuizen. Sy was Gelowig en het omgegee. Julle plaas glo ek was ook 'n ideale ligging wat "skip distances"ensomeer an betref het! Uit Eye of the Firestorm, Operasie Protea Augustus-September 1981: .... "Close on 22h24 there was a hurried radio message relayed from Major Joe Weyers, “Contact...Contact...Wait, out”. We could clearly hear a mauling near Cahama. The message was conveyed via the relay station of Tannie Pompie van der Westhuizen approximately 370km south-southeast of our position from her farm Koedoesvlei near Tsintsabis in SWA. Tannie (Aunty) Pompie was well known to the South African forces during the border war. As a loyal member of the Etosha Area Force Unit (AFU) she provided an invaluable radio-relay service for 61 Mech during operations .... On the return of Charlie Squadron to Omuthiya on 2 September I requested Captain Chris Gildenhuys to deliver a bouquet of flowers to Tannie Pompie. This was in appreciation for her invaluable radio relay services to our battle group in the field. The second-in-command of Charlie Squadron duly paid Tannie Pompie and her family a memorable visit on their farm Koedoesvlei near Tsintsabis ...  This was in appreciation for her invaluable radio relay services to our battle group in the field. The second-in-command of Charlie Squadron duly paid Tannie Pompie and her family a memorable visit on their farm Koedoesvlei near Tsintsabis ... Omuthiya was a homecoming of note. My wonderful staff, creative and visionary as always, had organised a homecoming ‘braai’. Tannie Pompie I believe had something to do with this. At Omuthiya the cold beers were sweet. The aroma of the bush ‘braai’ drifted gently over us as the sun was setting. There was pleasant chit-chat and spontaneous laughter to be heard everywhere. Deep comradeships were felt, it was touchable. The young, some of them blooded for the first time, were warriors now. Chaplain Koos Rossouw’s thanksgiving ceremony was solemn and thought provoking. We sat on camp chairs or flat on the warm sand in deep thought. What were my soldiers thinking? I stared at their faces. As I write this account today some of them are deep into their forties approaching fifty with families and business or other similar responsibilities. Their children should know what amazing warriors they were. Everyone was bone-tired. Soon they retired to their tents for a long night’s rest. By Wednesday 2 September Protea was said and done ...!"

Today 88 years ago, a legend was born.

 Catharina Cornelia van der Westhuizen, born Mynhardt on the 3rd of February 1933. 

Today its the birthday of a very special person in my life. The woman who gave me life, who taught me values and the joy of giving. The most wonderful Mom. An extraordinary human being. Im so blessed to call her Mamma. Not a day go past that I don't wish I could spend time with my parents. I ❤️ you. And miss you tons. Thank you for leaving us a wonderful legacy to enjoy and be proud of.

She was born in a family of 4 children. The only girl and second oldest. She lost both her parents at an early age and was raised by her grandparents. Her granny was in a wheel chair and  my mom had to help with the younger boys, so I think her mother's instinct was very strong, thats partly why she felt all the boys in the army was hers. She had a very strong sense of responsibility and cared very deeply about everyone. That made her the perfect candidate to be in the role she carved out for herself on the airwaves of the SADF radios. She wouldn't take no for an answer and would not leave a single stone unturned in her quest to help and serve and save lives.

She will always be fondly remembered as call sign 91 or Tannie Pompie. She was one in a billion!!! 

An extraordinary day at work...

 My last client today is a new one. I greet him and ask him what he would Iike me to do...

Instead of giving me spefications and indication on his haircut he turns to face me and look me in the eyes and say before you cut my hair I want to tell you your mum saved my life. If it wasn't for her, I would not be sitting here....

I was dumbfounded... Speachless...

I have read many stories of what my parents have done and I still receive mails from guys singing praise to my mum for things she have done more than 40 years ago, but this is the 1st time I am looking into the eyes of the person saying these things... I never expected this, not at all. 

I never got around to hear the specifics of the event.. But I know they were in trouble and was calling for help on the radio and like in so many cases, my Mum was the only one to hear them. She got them help and saved their lives by doing so.

Seeing a man sitting in front of you and hearing all of this make you realize that they did the right thing. They made the right choices. Its all good. (For many years I kept asking myself a lot of questions.. One of them was, why they become so deeply involved as they did.. And then.. What if they didn't? Would my life have been different?)

After today I have peace. Thank you MC Eloff.

❤️ She was an extraordinary, ordinary woman. To many she was call sign 91, to others she was Tannie Pompie. For me she is  Mum, she is my Hero.

15 April revisited

I normally do a small write up for the 15th April every year, this year I tried, I just could not come up with something that I was satisfied with, so I started to scratch online..

The following comes form Eye of the Firestorm, written by Roland de Vries. I hope he wont mind me using some of his excellent writing here.


"This was how Captain Jan Malan told me his story and how it was written in his report (translated from Afrikaans):
“With my arrival at Tsintsabis I met the tracker team of Lieutenant Daan van der Westhuizen for the first time (the husband of the legendary Tannie Pompie) and his son-in-law, Rifleman Hendrik Potgieter. There were five Bushmen trackers in his team.
After a quick marrying-up and a motivational talk to my platoon, we left for the area were the enemy tracks had been found. Just before we left Tsintsabis, Hendrik Potgieter still remarked how joyful it was to work with such motivated and dedicated men.
The trackers travelled with us, mounted on top of our Ratels. As we moved along the Bravo cut-line, the Bushman maintained close watch for signs and tracks of the enemy. We proceeded westwards along the Bravo.
As we approached the alleged enemy crossing site we observed numerous sheets of white paper strewn about, alongside the cut-line.
When we reached the suspect area I instructed my men to dismount from the Ratels. We approached in open formation on foot. Closer inspection revealed that the white papers lying around were typical SWAPO propaganda pamphlets.
The next moment one of the Bushman trackers came to an abrupt halt. He pointed to a suspect area in the sandy track. I halted our search and marked the suspect area with a mine marker I had on me. I then tasked the trackers to do an all-round search of the area. The trackers reported that there were three enemy tracks leading in a southerly direction.
We found shallow trenches alongside the northern edge of the cut-line, which had been prepared by the enemy. The signs on the ground indicated clearly that the enemy had evacuated their positions hastily the previous night. We found a clear path of approximately twenty tracks left by the enemy. The tracks lead in a north-westerly direction.
After a brief discussion with Van der Westhuizen and Potgieter, we decided to do a 360° search of the suspect area. This was to determine exactly where the enemy tracks were leading to. All of us were in agreement that the enemy tracks would most likely swing back and cross the cut-line in a southerly direction. The reason for this was that the infiltration direction obviously, should lead in the direction of the farms to the south.
It was now about 10h45 and the trackers indicated that the tracks were approximately twelve hours old. At this stage I gave feed-back to Commandant Roland de Vries at the Tsintsabis tactical headquarters by radio. My suggestion was to carry on with the search. My battalion commander agreed with me.
The plan was now for one infantry section to move to the south of the cut-line and to search for enemy tracks 200m in a westerly direction. At the same time Lieutenant Daan van der Westhuizen, with the remainder of the trackers and another infantry section, continued with the search to the north in a westerly direction for 200m.
The terrain alongside the cut-line, in both directions, was extremely dense. From the moment Ratel 12A, with van der Westhuizen on board, left, they were out of my sight.
Daan van der Westhuizen, apparently occupying the Ratel turret, reported that the enemy tracks were leading in a westerly direction. The next moment there were maddening explosions and rippling small-arms fire coming from the receding Ratel’s direction.
I immediately recognised that the fire was not coming from the Ratel’s 20mm quick firing gun. I tried to call the section on the radio, but there was no answer. I immediately deployed the remainder of the platoon and started moving in the direction where the fire was coming from. The bush was dense and our movement was slowed down considerably. At one o’clock from our position in front of us we observed two 300m signal flares bursting in the sky. By now the small-arms fire had ceased.
I instantly reported our dilemma to my battalion commander at Tsintsabis and requested the gunships. Without more ado the Alouette gunships were airborne and flying towards us. We then sighted our burning Ratel. My troops dismounted into an open formation as we moved forward. We did not fire for fear of hitting our own people – those soldiers who could possibly be in front of us. At that same moment two of our soldiers came running anxiously towards our left-front. They were streaked with blood and totally shocked.
The two soldiers reported to me that they had driven right into an ambush with their Ratel and that many of their section members had been killed.
Massive black clouds and flames were erupting from the Ratel. I deployed two of our sections and moved them to the other side of the burning Ratel where they took up a defensive position.
There were no signs of enemy. Accompanied by the platoon commander I quickly moved towards the burning Ratel. We peered inside and it was obvious that nobody was alive. At this stage the ammunition inside the Ratel started exploding and the roof-hatches were blown sky-high.
All around the burning Ratel I found our remaining soldiers of the section. They were all wounded and shocked. The medical orderly, company HQ and platoon HQ personnel removed the wounded to a safer area, away from the dangerous explosions. They rendered first aid to our wounded fellow soldiers.
At that moment the Alouette gunships arrived. I indicated to them the assumed direction the enemy had retreated. Approximately one kilometre further west of our position we heard the gunships firing at the ground.
In the meantime I had requested the HQ at Tsintsabis to dispatch the two Puma helicopters for casualty evacuation. The Puma’s were on their way without delay.
We had by now adopted an all-round defence and started preparing a helicopter landing zone while the Ratel was burning profusely. The tyres were causing columns of black smoke and internal explosions ripped large pieces off the hull. The Pumas landed and our dead and wounded were taken on board and flown south to Grootfontein.
The gunships were still firing into the bushes to the west of us.. One of the gunships evaded a SAM-7 which had been fired in retaliation by the enemy from the ground. The crews reported three possible terrorist kills.
I then followed up with two sections in the direction of the contact. We found the three bodies as well as the SAM-7. One of the dead terrorists was later identified as a section leader.
I had lost a total of eight men killed in this one ambush.
It was later confirmed that one enemy platoon had been tasked to lay an ambush on the cutline to serve as deception for the other enemy groups to infiltrate across into the farming area. Five mines were later lifted by our engineers in the area where the ambush had been sprung.
The enemy had left a clear trail for us to follow. The ambush had been carefully planned and cleverly set up. It was in the form of a horse-shoe. It was located in a thicker part of the forest on the verge of a more open area. The enemy had prepared shallow trenches for their RPG-7s, SKS rifle grenades and machine guns. We found the position for the SAM-7 and a 60mm mortar as well.
Our Ratel was allowed to approach to within 15-20m before the enemy opened fire. It was later found that the Ratel had been penetrated by seven RPG-7 rockets and rifle grenades.
The enemy platoon returned to Angola after they had completed their mission.”
This was a sad story, was it not? Sad stories happen to own and enemy alike…
I felt deeply for Jan Malan, his soldiers, their loved ones, even myself. I could never describe to anyone what I felt that one tragic morning in the war…
…If you can meet with triumph and disaster… If you could risk it on one turn of pitch-and-toss… with sixty seconds worth of distance ran.
We had now lost ten of our young in one day, eight of them taken in one fell swoop…
Yours is the earth and everything that’s in it… Which is more…? You were men, my sons!
If you can force your heart and nerve and sinew, to serve your turn long after they are gone, and hold on.
What more was there to utter?
What was heart-rending was that Tannie Pompie van der Westhuizen, close by on their farm Koedoesvlei, was monitoring the crisis over her radios. She was calmly relaying Jan Malan’s radio messages to me to help with the dispatching of the helicopters and the evacuation of the dead and the wounded. Only then could I hear that she was at her tethers. I asked Padre Koos Rossouw, our chaplain, to console her over the radio. Koos Rossouw and the Van der Westhuizens had become good friends, as all of 61 Mech were. As soon as one of the Pumas returned from Grootfontein I had Koos Rossouw flown to her farm.

The ambush of 15 April 1982…This was how Operation Yahoo for 61 Mech and the community began.
When I found some quiet in the night the following week, I wrote a citation for a brave man. This was for the Honoris Crux Decoration of Lieutenant Daan van der Westhuizen. He had died under the banner of 61 Mech. The decoration was long outstanding; he should already have received it for Operation Carrot in 1981 – undoubting service to others under extremely dangerous situations.
In memoriam, the names of eight brave soldiers…
Second Lieutenant D.R. van der Westhuizen, HC.
Corporal M.J. van Jaarsveld.
Lance Corporal J.J. van den Berg.
Rifleman M. Peterson.
Rifleman J.H. Potgieter.
Rifleman B.J. Wolfaardt.
Bushman Tracker, Jan Kouswab.
Bushman Tracker, Unknown.
The intense burning of the stricken Ratel only allowed us to recover the remains of our men two days later and move the wreck to the Tsumeb airfield.
That particular morning in the war had been heart rendering for the soul. It is hard for any commander to lose soldiers in combat, for their comrades it is the same. What about the loved ones in South Africa and SWA. Those who did not know yet…?
This was only the first day. The battle was not over yet!
Fortunately friction de guerre visits the enemy too. Finesse lies in making it happen more to the foe. This implies wresting the initiative from the enemy and keeping it. This was what Operation Yahoo was all about…
Let us successfully complete Operation Yahoo now – first things first. Let the Winter Games commence and be successfully completed once again.
There was work to be done, Giel Reinecke, Gerrie Hugo! What is next on our action list?
The closing of 15 April 1982 was upon us. There will be no 15th of April 1982 again. Only the memories and the aching remained.
It was time to move our small command team to the Tsumeb airfield, brief the incoming forces, take control, deploy the plan, and carry on – swiftly. Seek forward ground (when you can keep your head…)"

 WE WILL NEVER FORGET!

Terug na my wortels... Koedoesvlei.

Ons ry op die Tsintsabis pad Koedoesvlei toe.. Alles lyk bekend, maar tog ook nie... die motor is doodstil binne, daar speel nie eers musiek nie. Ek is baie besig met my eie gedagtes. Ek sien bekende name, Concordia, dit was Hendrik se plaas waardeur die Omaramba geloop het. Ons het baie daar gaan piekniek as daar water was. Pa hulle het n vlot gebou en so het ons oor die rivier gekom by die pos om te sorg vir water vir die diere.

n Entjie verder het die pad n T aansluiting gemaak... NOU is ons naby. Die plaas Vaalwater le regs. Oom Rassie Erasmus was ons buurman en is ook vermoor in 82 toe hy n landmyn afgetrap het. As ons links draai le Platsak regs van ons.. Daar het Oom Dicky en Tannie Baba van Reenen gebly toe ek n kind was, voor my pa hulle se dood. Daarna was dit oom George en Tannie Santjie Thomas.

Ons ry reguit aan... en dan sien ek hulle... die doring bome aan die linkerkant... snaaks hoe hulle dan nie groter geword het, ek wonder of n boom ook soos n mens en dier net groei tot op n sekere lengte en daar gaan stilstaan vir die res van sy lewe.. ?

Alles lyk so bekend, maar tog ook nie... dis n baie snaakse gevoel... Ons ry en ek onthou ek het n paar nagte terug gedroom van hierdie stukkie pad, snaaks genoeg het ek oor die jare baie drome gehad oor juis hierdie stukkie pad, die stukkie vanaf ons hek by die grootpad tot by die afdraai by die T aansluiting.. en in my droom was alles net soos dit nou is.. voel so half soos deja vu...

Daar is n bord links.. ons hou stil, dit se Kudusvallei A. Praat van n "cultivating project" en nous ek erg deurmekaar... Maar ons gaan kyk , en raai wat?  Die hek is oop!!! Ons ry deur, Danie bestuur en vra my of die pad dieselfde is.. ek se ja.. net baie breer... maar ek wag vir die draai, en dit kom nie.. skielik is ons by die landerye... groter... en hulle besproei!!! Op die horison begin my oe soek na die huis... maar daars niks! My moed sak in my skoene... net asb nie DIT nie... asb laat die huis tog net erens wees... Ons ry nader... oral is daar landerye, "hot houses" en alles lyk redelik nuut en goed opgepas, by elke hot house staan daar instruksies van wat en wat nie mag gebeur nie... Nou is ons daar waar die huis moet wees, maar oral is daar net werkers huise... die bees  krale regs van huis is ook weg.. NIKS is oor van wat ek onthou nie!!! Ons sien mense by n vuurtjie sit, ry nader, ek klim uit.. onseker wat om te se, se nou hulle jaag my van die plaas af? Ek vra vir Danie wat moet ek se.. hy se se ons het verdwaal... ek klim uit..loop nader.. en besluit ek praat maar die waarheid...

Ek vra die man waar die huis is, se vir hom ek het hier groot geword en wil net weer graag die huis sien... Hy vra op Kudusvalley? ek se nee.. op Koedoesvlei... hy kyk my snaaks aan... ek verduidelik en hy se nee eks nou op die besproeiings projek se kant, en verduidelik vir my hoe om te ry om by die ander een uit te kom. Ons ry... nous ek verdwaald, maar ons ry soos hy gese het, kom by n pos, baie beeste, Danie vra of ek onthou... ek doen nie! Hy se jy moet, dis n ou pos, maar ek kan net nie die pos onthou nie. Nou ry ons verder, al langs die draad af. Dan kom ons by n opstal wat regs van ons le.. en dit lyk glad nie bekend nie..ons ry deur n hek.. en ek se vir Danie ons het te ver gery ons is nou op Rentia. Ons kruie nader... en dit wil bekend lyk, maar onthou Rentia is ook vir my baie bekend, se ek vir myself.

Minder as 100 meter van die opstal af weet ek... DIE IS KOEDOESVLEI! Hoe kon ek nie weet nie... kyk daar staan dan nog die groot antenna wat die weermag gegee het!!!!

Die huis lyk netjies en vars geverf... Al die venstes is heel... Daar staan n bakkie reg by die voordeur se trappe getrek.. Daar woon mense!!!

Die beeskrale is nog daar.. my pa se sink dam staan nog... Dis 1:03 in die middag... dis warm en die son brand net soos ek hom onthou.

Ons ry by die groot hek in en ek sien iemand loop voor die groot kombuis venster verby , daar is geen gordyne voor enige van die vensters... Ons hou stil, klim uit en hy kom uit, loop nader, ek gaan stel myself voor se ek het hier groot geword, na 30 jaar weer terug hier en sal graag wil rondkyk. Hy is baie vriendelik, se enige tyd, en vat ons die huis in. Hulle bewoon net die 2 slaap kamers, die res van huis is dol leeg behalwe vir die generator wat in die kombuis staan. Die stoep is kleiner, seker die vorige eienaar, het daar nog n kamer aangebou. Die kombuis/sitkamer muur, die een waarteen my ma se radio's gestaan het is uitgeslaan... so dis nou een groot vertrek.. dit lyk snaaks. Leeg... net die sink staan daar.. ons loop agter uit... die agterstoep staan nog.. en daar is my swembad... :-( Nou bitter vuil en verwaarloos... hy se dis n' fishpond'.. Maar ten miste is dit nog daar... van die bome is nog daar maar meeste is weg.. Die donkie is nog daar...voorsien steeds die huis van warm water... Die groot flamboya wat by die voordeur gestaan het is weg... Die franqipanie by die voordeur staan nog...hy het groter geword!

Ek vra almal om foto's te neem.. soveel soos hulle kan.. van alles.. eks bang ek mis iets... Ons kry hom weer buite, hy vra of ek weet die plaas het 2 huise.. ek se natuurlik wou vra oor die ander huis.. hy se ek is welkom om te gaan kyk... en daar val ons weer in die pad na die boonste huis..

Die pad lyk die selfde.. al verskil is waar ons eers afgedraai het na Rentia het hulle nou toegespan en daardie pad is toegegroei... dis jammer, dit was ons verbinding met mekaar... ek het daardie pad selfs een keer geloop om te gaan swem by Olivia.. was amper dood... het glad nie daaraan gedink om water te vat vir die pad nie..

Die pad na die boonste huis is nog dieselfde... effe breer dalk.. maar presies dieselfde, eindig in n mooi flambojante draai voor die huis en krale voor jou verskyn. Die huis lyk nog presies soos dit gelyk toe. Hulle het niks aan hom verander nie, ek bly buite die omheining want daar is motors onder die bome and n hond wat blaf. Ek neem foto's van die huis, buite geboue.. by daardie stoor het ek die eerste ordentlike pakslae van 2 gekry wat my pa my ooit gegee het... altwee was vir dieslefde rede... ek het diere met oor ryp tamaties gegooi... my pa het gese hou op en ek het nie... :-)

Ons ry terug na die onderste huis... ek vra Danie om te stop by die vee krale. Skielik weet ek waar kom my "infatuation" met bome vandaan... help nie ek gaan vir julle vertel nie, woorde kan dit nie beskyf nie, ek sal foto's opsit, dan sal julle beter verstaan.

In kort en om af te sluit... ek was daar.. ek het vrede. Was nie soos ek dit onthou het nie, maar was ook. Alles wat van belang was was nog daar, maar die belangrikste element, die mense, my ouers... het gekort en sal nooit weer daar wees nie.. Die plaas is daar.. maar die boer nie.. en wat is die plaas sonder die boer, dis net n stuk grond... met n Ingelse naam nou.

Koos le Roux writes about my Mum.

Goeie more,

My naam is Koos le Roux. Ek was nooit in die Weermag nie, maar in die Polisie te Rundu Veiligheidstak en dan later in Koevoet Kavango.

Ek het ongelukkig nooit jou ouers ontmoet nie, maar ek het Hendrik ontmoet  die oggend van die dag waarop hulle gesterf het. Ek het Jan Kaka ook geken.

Maar eers van Tant Pompies. Ek wou haar vreeslik graag ontmoet en net n soen en druk gee vir die ongevraagde hulp en aanmoediging wat gekom het op die tyd wanneer ek dit die nodigste gehad het. Daar was ongelukkig nooit n geleentheid om dit te doen nie. Vandag besef ek dat ek net eenvoudig tyd moes maak, maar.....

Dit was tydens die infiltrasie twee jaar voor jou Pa-hulle se tragedie. Daar was oral opvolge aan die gang en die radios was besig. Ek was saam met A/O van der Westhuizen en twee swart kolegas van die Veiligheidstak op Rundu besig om tien spore te volg noord van die Mangetti.. Ons het met n Land Cruiser en n Hilux bakkie gewerk, een agter elke stuurwiel en een met sy geweer agter op elke bak, n Boesman op die spoor. Duidelik was ons glad nie ingerig om kontak te maak nie en het dringend die hulp van  n vegspan van een of ander aard verlang.

Ons radio vermoens was beperk tot n TR 28 wat eers opgeslaan moes word en ingestel moes word voordat daar na ons kantoor geroep kon word. Koms was baie swak en ons was reeds vir die tweede dag op hierdie spore sonder dat ons koms kon bewerkstellig. Ek moet weer beklemtoon dat ons nie gereed was om met hulle kontak te maak nie, maar net die spoor gevolg het om n vegspan se werk makliker te maak.

Teen die middel van die tweede dag, terwyl ek weer pobeer het om met enige Polisie-roepsein kontak te maak, het hierdie engelstem op die lug gekom en gevra ek moet my identifiseer, sy ken nie die roepsein nie. Ek het met dankbaarheid gese wie ek is en wat my posisie was en dat ek hulp soek. Haar antwoord was: "Jaag hulle, Boetie, jag hulle, ek sal hulp by jou uitkry!" Sy het.   Daardie aand het Chris de Witt se Koevoetspan, Zulu Whiskey, by ons oornag en die volgende oggend vroeg was hulle aan die hardloop. Weens die baie opvolge wat aan die gang was, kon ons nie lugsteun in die vorm van "gunships" kry nie, maar het Tant Pompies wat uit haar eie na ons frekwensie oorgeskakel het, vir ons n vastevlerk met n wakker vlienier gekry. Met sy hulp het twee van die vyand vroegdag al gegroet. Tant Pompies was gou met gelukwense en weereens n "Jaag hulle boeties, jag hulle"

Ten tyde van jou Pa-hulle se dood het ek my eie Koevoetspan gehad. Ons was die eerste om met daardie groep vyand kontak te maak. Eers binne die Mangetti-plase en toe op n plaas wes van Tsinstabis. Ek onthou die plaas se naam was iets met Kalk..... Ons het geen verliese gehad nie en was dankbaar om met hulle te kon afreken.

As ek reg onthou het nie een van daardie infiltrasie-groep Angola weer lewendig gehaal nie.

Ek kan jou verseker dat jou Pa in al die manne, Weermag, Polisie en boere wat daardie tyd daar was, se herinneringe as n held voortleef. Dieselfde geld ook vir jou Ma, wat as gevolg van haar besondere toegewyde diens  met die radio-komunikasie aan baie meer manne as die "onbekende" Tannie Pompies bekend was.

Groete .

 

Koos le Roux.

Die Swart Pan

Die Swart Pan Februarie 2015

Waar begin ek? Seker by die begin ne?

Deon Lamprecht het my gekontak, Riana die boek is by die uitgewer. Hulle sal hom middel Februarie in die winkels he. Maar daars nog iets wat ek jou wil vra... Kyknet se Kwela program wil n insetsel maak van die boek op Tsumeb, met jou.

Ek dog eers hy maak n grap maar toe gaan hy aan met praat.. en ek besef die issi n grap nie... NEE, eks nie n Kamera mens nie... nog minder n TV een... eks n "behind the scenes outjie" . Lang storie kort, hy praat my om.

Toe begin dit... hulle wil gaan waar die skermutseling was op 15 April 1982, hulle wil plaas toe... hulle wil skiet waat my ma gewerk het in Tsumeb, waar ons gelby het... in die begrafplaas...hulle grafte..

Ek sit die wiele aan die rol... begin reel... hoe reel ek vir n plek bo die bravo kaplyn waar ek net een keer was as kind...??? Hoe reel ek vir die plaas, ek weet nie eers aan wie dit nou behoort nie...Maar ek sal my beste doen bedoel ek..

En ek doen ook... ek maak my planne.. daar waar ek nie kan reel nie besluit ek om self te gaan reel as ek daar is..

Woensdag voor ek Saterdag ry kry ek n mail van die die vrou wat se alles is af.. hulle het gekanseleer.. ek wil kwaad raak omdat ek so baie moeite gedoen het.. en toe besluit ek dis mos eintlik beter so.. doen dit vir JOUSELF Riana.!!

Saterdag 14 Februarie vertrek en n vriendin hiervandaan... Tsumeb toe. Ons is gelukkig, dis mooi groen, dit het al goed gereen daar... Ek maak my siel propvol van groen en boom.. ek pak in... maak elke liewe gaatjie vol.. want ek mis dit SO!!!

Sondag oggend 8 uur kry ek vir Danie, my broer se seun en sy kinders.. en ons val in die pad Tsintsabis toe, waar ons vir Robert moet gaan kry. Robert was deel van my pa se groep spoornyers, hy sal weet waarheen om ons te neem en te wys waar my pa en swaer 33 jaar gelede gesterf het...

Ons kry hom redelik gou... ek het my foto album saamgeneem om hom te wys wie ek is... Robert se net op alles Ja... ek begin wonder.. Hy laat ons ry, noordwaarts op die teerpad oos van Tsintsabis. By die bek en klouseer stop punt draai ons skerp links... dit was die bravo kaplyn, maar ons ry noord van hom... Wamboland se kant... nie Tsumeb of ONS kant nie... ons ry en ry, hy se ons moet kyk vir n hek. Uiteindelik kom ons by die hek, ons maak oop, ry deur, maar ek vra of dit ver is, want dis baie ruig.. en hy se nee.. ons klim af, vat water en kamera's en begin loop. Deur hak  en steek en gogga's en miggies. Skielik staan ons op die skouer van n MASSIEWE swart pan... so iets het ek nog nooit in my lewe gesien nie! Ek roep vir Robert maar hy loop onder my uit... ek roep en roep... maar hy hou hom doof en bly aan loop...

So loop ons oor hierdie pan wat niks minder as n kilometer of dalk meer in deursnee is op daardie punt... na die kante toe le hy nog groter... elkeen met sy eie gedagtes.. ek soek... soek vir IETS om bekend te lyk... Die kinders begin doppies en stukke skrapnel optel en ek begin wonder... is ek verkeerd?? Ek begin twyfel, ek was klein.. dalk onthou ek verkeerd..

Uiteindelik skree ek vir Robert om te stop.. en hy doen... soos ek aaloop begin hy weer loop.. en weereens skree ek om te wag.. nou wag hy. Ek begin weer met my vrae... ek kan sien hy is ongemaklik...maar ek hou aan...hy se uiteindelik hy was nie saam nie..hulle het vir hom gese dis in hierdie pan, maar hy kan nie se WAAR presies die ratel gestaan het toe dit gebrand het nie.. Ons loop rond... ek en Danie praat... ek loop, ek skop in die swart grond.. dis los, asof die miere dit opwaarts uit gewerk het... as jy daarop loop maak dit grrritss. Ek kyk na die bome aan die soom van die pan... hulle is te klein... 33 jaar terug was hulle al groter as wat hierdie nou is... die grond was rooi... nie swart soos hierdie pan nie.. Ek praat weer met Danie..  )Robert het pad gevat in tussen die bome in )vertel hom alles wat ek kan onthou... en hy se onthou die plek kan baie verander in 33 jaar.. ek stem saam.. ja... maar SOVEEL???

Daar was gras in die pan... die gras het mooi gestaan.. hier is niks gras in hierdie swart massa nie.. alles is net swart!

Ons begin terug loop kar toe.. vrek warm, die son brand al is dit nog nie 11 uur in die oggend. Die kinders dra al wat n doppie en ding is wat hulle opgetel het saam... ek wonder nogsteeds...

Die terug ry gaan vinniger, nou soek ons nie meer nie.. ons ry net.

Op Tsinstabis besoek ons Jan se graf. Ek onthou nog sy begrafnis asof dit gister was.. ek het van Jan gehou, was hartseer oor hom. Of was ek net eenvoudig harsteer... harseer in murg en siel? Die graf is verwaarloos, lyk nog erger as ons grafte in Tsumeb op tye. Jy kan sien dit word min besoek.. Eerste ding wat ek oplet is Jan se datum van afsterwe is verkeerd.. Ek vra daarna vir Robert. Hy se Reinhard Friederich het die bord gesweis, die muur omgebou. Ek is hartseer.. Jan verdien beter. Ek voel sleg dat ek nie eers n blommetjie saamgevat het nie... maar dis Sondag.. waar kry jy blomme op n Sondag in Tsumeb?? Ek vertoef n wyle.. praat met hom, soos ek maar altyd doen as ek by n graf staan... se eks jammer...

Ek en Danie betaal vir Robert. Se dankie vir sy tyd.. hy se ons moet hom by die winkel langs die pad aflaai...Ek let op dat die "bar' langsaan ook oop is...

Ons ry aan... by die volgende T aansluiting draai ons die cruiser se neus wes... Ek gaan Koedoesvlei toe... Is ek bly of is ek bang???

--

74846544

Liewe Pappa,

Dis 32 jaar later, elke jaar word dit meer en tog voel dit steeds soos net gister.. en sommige dae voel dit weer soveel langer.

Dit was vir my bitter swaar om Pa te verloor, want my hele wereld het dan om Pa gedraai. Ek was jou skaduwee en Pa mag niks gedoen het sonder my nie, wat ook seker soms n pyn in die agterwereld was, maar nooit het Pa my dit laat agter kom nie.

Ek en Mamma het mekaar leer ken na Pa se dood, skielik was dit net ons, en ons moes maar leer om in vrede saam te leef... die vrede weet ek nie so mooi van nie, want ons het lekker kop gestamp! Retha het altyd gespot en gese ons is soos n ou getroude paartjie, ma het altyd opgecheck op my. Ek het altyd gekla daaroor, maar as sy bel het ek maar huistoe gegaan. Pa weet mos hoe ons altyd kon stry as Pa nie by die huis was nie, ek dink die kere was min wat Pa weg was en huistoe gekom het en ons nie in mekaar se hare gevind het nie.Onthou Pa die baie kere wat sy met haar slipper geslaan het en dan het ek seep aangesmeer dat dit moet opswel, sommige kere het ek vergeet of dit seep of uie is, dan het ek sommer altwee aangesmeer. Daarna het ek gewoonlik weg geloop en vir Pappa gaan soek, sodat ek kon wys hoe sy my geslaan het. Tog ons het baie lief geword vir mekaar, al wou ons mekaar soms nog vermoor!

Ek het groot geword... (met moeite sou Mamma seker se) en toe nooit getrou nie... Pa het mos altyd gese ek gaan nie trou nie, ek gaan vir Pappa oppas as Pa die dag oud is. Ek het vir n rukkie vir Mamma opgepas, so baklei baklei.. maar ons het mekaar verstaan. Ek is haar dankbaar vir al die stories wat sy so lief was om te vertel. Ek het soms net met n halwe oor geluister.. maar tog onthou ek alles goed. Sy het Pappa so baie gemis, dit was soms moeilik om te aanskou.

Intussen het ons famielietjie groter geword in die hemel, eers Pa se kleinseun Neels, toe Mannetjie en laasjaar ousus Retha en kort daarna Duppie. Nog net ek en Olivia oor hier.

Ek onthou hoe ons dae lank in die veld gesit het by die houtkappers onder die lorrie en Pappa vir my goed geleer het soos die fonetiese alfabet. Ek ken hom steeds uit my kop uit... Alpa, bravo, charlie.. .... ! Net soos ek Pa se kommando nommer nog steeds onthou... 74846544 KV.

Ek onthou hoe ek net 2 ordentlike pakslae's by Pa gekry het, en elke keer was daar oor ryp tamaties en diere betrokke. N oor ryp tamatie ontplof dan so lekker op n bees of hond se boud! Ek is vandag nog lief vir tamaties, my hele tuin is vol van die goed. Pa sou seker nie baie trots op my gewees het nie, want ek is lui om hulle op te lei! Ek onthou hoe ek die siektes van tamaties boekie uit my kop geken het nog voor ek kon lees of skryf. Dis al wat ek gehad het om te lees in die ure en dae en maande wat ons vier uur in die oggend opgestaan het om tamaties te pluk en sorteer en was en pak... Pa het my alles geleer, met baie geduld.

Die jare het aangestap, en Pappa, ek het vrede gemaak. Met die hulp van wonderlike mense wat Pa en Ma na al hierdie jare nog nie vergeet het nie. Vir soveel jare was ek in die donker en het ek gedink dis net ek wat julle onthou, toe ontdek ek die internet, en daar gaan n nuwe wereld vir my oop. Pappa en Mamma is die held en heldin van soveel wonderlike mense, wat vir julle soveel respek het. Julle werk hier is nie vergete nie, en sal nooit wees nie. Daarvoor sal ek sorg.

Pappa en Mamma sou nou oud gewees het, en julle is nie hier dat ek vir julle kan sorg nie, maar ek sal sorg dat julle nagedagtenis behoue bly, en dat dit nooit vergeet sal word nie.

Ons sal julle nooit vergeet nie. We will never forget.

My gedagtes

15 April kruip weer nader, sommige jare gaan dit beter as ander... hierdie jaar is weer een van die minder goeies. Soos ek ouer word verander my gedagtes en gevoelens ook.

Ek mis die plaas, ONS plaas, bome, reen en donderstorms.Ek mis die stap saam met my pa en die honde en ape na die reen, ek mis die op de stoep sit en na die reen kyk saam met my pa... meeste van alles mis ek MY PA!

Die jaar het ek so effe gaan vashaak by die wonder oor HOE my lewe sou wees as hy bly leef het daai dag. Die plaas sou nie verkoop word nie, daai is ek seker van. So ek sou seker dan nie in Swakop gebly het nou nie. Ek sou hom soveel meer jare nog kon he, by hom kon leer want hy het die wereld se geduld met my gehad en nooit sommer net n antwoord gegee net om van my ontslae te raak nie.

Ek is nie meer n kind nie maar besef as dit by my gedagtes oor hom kom ek regtig nie baie volwasse dink nie. Seker maar omdat ek daar gaan vassteek het waar ek maar net 11 jaar oud was. Hoe sou my lewe uitgedraai het? Sou ek een of ander tyd besef het hy is net n gewone mens, man? Dat hy nie alles is en was wat ek vandag nog dink hy is nie. Die verpersoonliking van die perfekte man en geen man nog by hom eers NAASTENBY kon kersvas hou in my lewe nie. Sou ek besef dat hy foute gehad het, karaktertrekke waarvan ek dalk nie veel gehou het nie? Ek glo nie, maar dis moontlik!!! Sou my maatstaf van mans anders wees?

Sou my ma langer geleef het as die skamele 63 jaar wat sy vir ons geleen was? Daarvan is ek amper dood seker ja, want sy het van dag een wat hy gesterf het tot die dag wat sy ons verlaat het konstant gese sy verlang hom en wil na hom toe gaan. Dit beteken ek sou nie op 25 sonder ouers gesit het nie, ek sou ouers he by wie ek raad kon vra, dis die ding wat ek die meeste mis, en al male sonder tel het ek gewens ek kan net vir n paar minute met hulle praat om raad te vra oor groot besluite, en probleme.

My broer, susters, sou dit hulle lewens beinvloed? Watse mense sou ons wees HOE sou ons anders wees sou hy nie 15 April 82 gesterf het nie? Maar meeste van alles, hoe sou dit my lewe anders gemaak het?

Ek weet meeste mense dink nie in soveel detail aan dit wat kon anders wees as een enkele ding in hulle lewens anders gebeur het nie, maar ek moet se ek fantaseer nie oor dievmoontlikhede hiervan  nie, ek bepeins dit, soos die Engles man se.. ek "dissect" dit... trek dit uitmekaar, bestudeer dit in die fynste detail.

Ek glo ek sou die mens wees wat ek vandag is, net ryker emotioneel en in karakter want ek sou HOM he om my te lei en begelei deur die moeilike dele.

Ek gaan Tsumeb toe hierdie naweek, ek wil grafte toe gaan, gaan skoonmaak, nie net die grafte nie maar ook my siel.

Tog as nagedagte is ek bly en voel ek geerd om sulke uitstaande mense gehad as ouers. Ek moet berus dat alles lessies en skoolgeld is, ek het n les gehad om te leer in hierdie leeftyd.

 After all life treated me kindly, I lost a lot but i didn't lost everything, I got such fond memories that I can carry with me for ever.

Life is a journey, enjoy the ride!

Ek onthou

Ek vang myself dikwels dat ek aan die aand van 11 Mei 1978 dink. Ek onthou die datum omdat dit die aand voor my 9de verjaarsdag was.

Daar was weer infiltrasies, wat meen my Pa en Hendrik was uit op spore. Ja dis wat ons dit genoem het, of hulle het gaan terries jaag.

Iemand, kan my pa wees, het my ma laat weet dit lyk of die terrs in die rigtig van ons huis beweeg. Die generator is afgesit, die werkers is gese om nie vure te maak nie en ons het die gordyne toe getrek in die huis.My ma het voor die radio gebly en die groot en baie swaar ystertafel wat Hendrik daar in die kombuis vir my ma aanmekaar gesweis het is na die hoek van die kombuis langs die venster gedra. Daaronder is daar bed vir my en Louis gemaak. Ek was amper 9 en hy was dan so 3 of so.

Die army ouens en Olivia het om die tafel by kerslig gesit en kaart gespeel na ete. Ons moes stil wees. My ma het soos altyd half gebukkend voor die radio gesit en baie aandagtig geluister, nou en dan gepraat en dan weer geluister. Dit was asof sy ons nie gehoor het nie, net die radio's. Sou ons bietjie harder begin praat is gou vertel ons the sjuuuut!!

Ek was bang.. want my ma het reg voor die venster gesit, en ons was uit die vuur uit, maar sy was reg in die lyn van vuur. More was my 9de verjaarsdag, ek het gewonder of my pa daar sou wees.. ek het gewonder of ek sou 9 word.

Ek kan nie onthou of ek daar aan die slaap geraak het en of ek in my bed gaan slaap het nie. Dit was n lang aand, dis al wat ek kan onthou.

Die volgende oggend het ons soos gewoonlik wakker geword, en dit was n normale dag. Toe se my ma sy het n groot geskenk vir my... ek wou dadelik die geskenk he... maar sy het gese ek moet wag, dit kom later.

Daar was n helse lawaai, en sy het gese ek moet gaan kyk. Daar kom n helikopter en kom land voor die huis in die land!! Ek het nie mooi geweet wat aangaan nie.. maar die nuuskierighied van n kind het my by die deur uitgehelp. Ek het nader geloop aan die omheining wat om die huis was, en daar sien ek hom.. MY PA!!!

Hy het huistoe gekom vir my verjaarsdag!! Die grootste en beste verjaarsdag geskenk, dit het my 9de verjaarsdag vir ewig in my geheue vasgebrand,

Ek onthou n ander keer wat hy die hele naweek wat ek van die koshuis af huis toe was nie by die huis was nie. Sondag oggend vertel my ma my dat iemand my sal kom optel en koshuis toe vat.. n Huisvriend van ons.. ek het hom geken. Alles was OK tot ons moes ry... toe weier ek botweg om te gaan. Ek het myself gaan inwurm in n klein spasie tussen n yskas en kombuis kas en daar het ek gebly, gehuil en gesmeek dat ek my pa wil sien. Dit het my ma gekos om hom te radio en te se ek weier om saam met die oom te gaan. Ek het daar bly sit totdat die oom later gery het. My ma was glad nie gelukkig met my nie, maar het vir my gese my pa is oppad. Ek het gaan slaap en is vroeg, nog donker die volgende oggend wakker gemaak deur my pa wat gese het ek moet opstaan en regmaak dat hy my kan skool toe vat.

Ons het 80km uit die dorp gebly.. gruis pad al die pad. Ons het gery en hy was stil. Ek ook maar, want ek het geweet hy moes bitter ver ry.. en net omdat ek halstarrig was en nie saam met die oom wou ry nie. Dalk was hy kwaad vir my.. en ek het gesit en wonder hoe ek nou die geslskap aan die gang kon kry.. toe se hy iets soos: Jy is darem vol stront.. weet jy hoe ver moes ek ry?



(Nie net moes hy nou in en uit dorp toe, maar hy moes ook weer terug ry na van waar hy gekom het die vorige nag, waar dit was weet ek nie, maar dit was ver, anders sou hy nie reelings gemaak het dat iemand anders my vat nie, hy sou dit self kom doen het)

Ek het hom geantwoord dat ek hom net wou sien, seker maak hy lewe nog. Hy het niks gese nie,,, want ek dink hy het dit geweet, daarom het hy terug gekom, om my te wys hy lewe nog.

15 April 1982 - 15 April 2013

31 Years later, and I still miss you everyday

My dad celebrated his birthday on 27 December... this is for him

30 Somers
30 winters
30 Kersfese
30 verjaarsdae
30 jaar..

Dis hoe lank ek jou mis Pappa

En sou ek nog 30 jaar lewe
Sal ek nooit ophou

Jy is op n beter plek
Verenig met Ons Ma
daar waar niks kan pla.
Hoop ons loop ook deur daai hek

Om eendag verenig met julle te wees
nie in liggaam, maar in gees.
Tot daardie dag kom
Bly klou julle aan my hart soos gom.

Beter ouers kon ek nie vra
Al voel dit soms julle was net hier vir n paar dae..
Op hartseer dae soos die
Weet ek julle vergeet ons ook nie.

Written by Evan Davies.

Halfway into April 1982 an incursion of 300 SWAPO fighters threaded their way through the dense vegetation of eastern Ovamboland and were predicted to be heading for the area around Tsumeb. They had passed 61 Mech to the east and were somewhere in the vast trackless wilds the north of the first row of private cattle farms.

Tsumeb was to be the HQ for operations, and many units were to be gathered there. We were informed briefly of the state of affairs, the number of terrorists, that they were well armed and still travelling in a single large group.

Alpha Company drove south to Tsumeb in the late afternoon. Ratpacks had been issued, the ratels loaded to capacity with ammunition, tons per vehicle, and we drove south through swarms of white ants in the low gold sunset. The company stretched for about 5Km along the road.

Now came a time of surprises; we found things out as they happened. At Tsumeb, a pleasant treed town with many jacarandas, we parked outside 61 Mech’s Tsumeb admin office. This was where our post was sent to. It was our known address. We were told of a variety concert to be given that evening by entertainers who travelled around the fighting units. It may have been a front for the mobilisation. Anyway, it was pretty terrible.

The hall was filled with officers and their wives. Kommandant De Vries Se Vrou was there in the front row, as well as Captain Malan’s wife. Sitting in their groups were also some clerks and some fighting units. All were as bored as each other. The show seemed to go on for hours. Finally there was an interval, during which we rudely scrambled for cooldrink and chips. After we were darkened the stage lights came on and three costumed lady dancers came on, as well as Captain Malan. They looked at him in surprise, and he announced that a group of SWAPOs had just been seen and their position confirmed. Alpha Company was to form up outside at their vehicles, and if anyone knew of someone missing they were to find them. “Word gereed vir orders in tien minute. Loop nou asseblief ordelik uit”.

Captain Malan was always impeccably polite… but we were terrified of him angry.

We filed past the enquiring faces of women and other troops and out into the darkness. The orders were simple. We were to drive to the Charlie Cutline at Tsintsabis. There we were to deploy along its south side, concealed over 6Km of its length until morning, in the path of the oncoming insurgents. If contact occurred at any point in the line, reinforcements would quickly arrive from either side and a battle would follow. It was hoped to contain them north of the cutline, and the bush there would be saturated with SADF units.

We organised ourselves at Tsintsabis, a small bermed fort, and from there drove slowly along the cutline, ratels at the back stopping one at a time every couple of hundred metres. The troops then disembarked and spread thinly between the vehicles and hid. We listened like bat eared foxes all night. The gunners and drivers stayed in their seats, the gunners scanning the opposing bush through their magnified optical sights.

We lay under bushes in the growing day and heat, waiting.

Finally an order came to group into platoons and move down the cutline to receive trackers, deploy separately, and search. But at about 10 a.m. an urgent message from Platoon 3 said they had landmine casualties and needed assistance. As Platoon 2 had found and was following tracks, we went. We drove west from our position in the centre of the three platoons until we came upon the distraught group. On seeing tracks on the cutline several troops had dismounted to loosen the game fence wires and cables for a follow up to the north. The detonation of a black widow had removed a troop’s leg entirely. 5 others had been less seriously wounded. We helped with bush clearing for a casevac, but when the puma came it accepted only 3 patients. Something serious had happened to Platoon 2 several kilometres away.

The Captain and Platoon 2 had joined up with a contingent of territorial force members and trackers, and the group of 5 ratels loaded with extra passengers had come upon a clear trail of debris on the cutline – empty cans, AK-47 rounds, sweet papers, as well as many footprints. This they followed for several hundred metres until it turned off north into the thick bush. The trackers led and it became obvious to those following that something was afoot, something not right. The insurgents made every attempt contrary to concealment.

I believe the intended plan was to put stopper groups in place to the north and flush the insurgents. “1-2-Alpha”, the Platoon Sergeant’s vehicle, was sent ahead with trackers to confirm the direction of the trail so that stoppers could be accurately placed. A radio message said that the tracks led across a wide shona. Such a feature was completely unexpected in this thick bush. It was unique there. The section was directed to follow across, enter the bush on the far side for not more than 100m to make sure there were no changes in the trail’s direction or composition, and return.

Across the shona they drove with extra people making 17 on board, into the dense growth, and then into a small open space. The tracker started running back to the ratel. An RPG-7 hit the ratel’s sight block. The driver, Lenny Hough, caught the blast on the back of his head. Before he lost consciousness, with marvellous grace he operated the pneumatic door opening levers to let the others escape the bruising noise – first left, then right. An older farmer who was standing in the command hatch and his son, Territorial Force members, and a bushman tracker, died immediately. The gunner, Cruywagen, was seriously wounded in head, neck and elsewhere. (On 13.11.82 I visited him in 1 Military Hospital in Pretoria. He couldn’t move or speak, but his hospital friends got him to open his eyes. Once as blue as the sky, they were now the colour of slate).

In the following seconds, 6 other RPGs exploded into both sides of the ratel. Petersen, killed outright, had red blotches all over his face and body from the searing copper droplets and screaming steel chips. Wolfvaard’s remains were collected later. It is easier to pick up bits of blackened, shattered bone than the fresh flesh sprayed over the inside of the ratel. An RPG-7 detonated on his chest as he emerged from the door. Corporal Van Jaersveld, who had trained us at 1 SAI, lost his legs, his arms, his lower torso, and his head.

A local woman, Tannie Pompie, who operated a radio relay in the area, reported the news and thus learned that she had lost a son and husband.

After the RPGs were done automatic fire intensified. With a shoulder wound, crawling through the long grass with bullets for a ceiling, Lance Corporal Scheepers found a remaining tracker, grabbed him, shook him out of his terror, saying, “Kry net die ratels, die ratels!” and forced him to backtrack. The others leopard crawled through the long pale grass of the clearing and in a loose group, found visual cover.

Pietie Pienaar had been sitting on the spare wheel when an RPG went into the edge of the engine covers. These blew open, hurling him unhurt to the ground, where instants later an exploding rifle grenade took a chunk from his backside. Piet Swarts, sleeping on the ratel floor and protected from serious hurt by the central seating console, escaped over the remains of Wolfvaard, but took two AK-47 bullets in the left arm once outside.

De Villiers escaped miraculously. An RPG was aimed at his middle. It went through the only solid towbar in the entire battalion (the rest being made from pipe sections; this towbar was well known for it was given as punishment during opfoks), though the ratel’s side and into the diesel tank whose far wall it failed to penetrate into the service passage where he sat. But his eardrums burst and he was deaf afterwards. Mostert was bleeding through many holes. Corporal Viljoen was also wounded by shrapnel.

The section leader Corporal Du Toit went back to the ratel under fire and collected a shirt-front of full magazines and brought them to Corporal Viljoen who fired 14 of them empty on automatic on the section’s only surviving rifle until it jammed. Its hand-protector had been blown off in the RPG attack.

Nearly 2Km away, the crews of the other four ratels clearly heard what sounded like a firefight between platoons. Deprived of radio comms with 1-2-Alpha, the Captain ordered an advance along the tyre tracks leading to the noise. Scheepers and a bushman presently appeared running towards them and blurted the worst news.

Drawing up in a line the vehicles crashed through the dense bush and emerged on the wide, circular shona known as Olifantspan after the thousands of elephant footprints imprinted there in the dried mud. Crossing this at speed and reaching the bush on the far side the troops disembarked and firing high, the line advanced. The ambushing group vanished into the greenery but with the increase in noise the survivors cowered in an extremity of fear. The first thing Mostert saw was a tracker with an AK-47, an image of impending death.
Platoon Medic Piet Spreeuwenberg saved Cruywagen’s life while the Company Medics and all their frantic helpers struggled in vain wit the unrecognizable Lenny Hough. I am told they gave up when his brain fell out. The first puma to arrive contained badly wounded friends. No one amongst the troops knew clearly what was going on.

The trackers counted 42 shallow trenches arranged in L-formation and confirmed the presence of 42 ambushers from tracks and spent ammunition including that from 4 machine guns. The group split up immediately into individuals or groups of 2 or 3. Later in the day one fleeing ambusher was shot by a gunship above RPG height. Another of the trackers had run through the ambush and turned up that evening with an SADF unit far to the north.

The event ended in fire when the shot vehicle erupted in flames and explosions and glowed like a furnace for two days.

Letter to honor my Mother

Hello Riana,
Ek het terloops op jou blog afgekom waar mense praat van Tsinsabis en Tsumeb en dit het so n vloed herinneringe op my neergedaal dat ek vir n lang tyd net hier gesit het en gedink, waar is almal nou, waar is daardie klomp stout seuns. Ons was ook by Tsinsabis vir n lang ruk, as ek reg onthou omtrent 7 maande. Ons het vir Tannie Pompie se stem en roepsyn leer ken en sy was vir ons n 'local Ma', wat baie dinge betref. Ek het een aand op n skerpioen getrap en die ding het my tussen die tone gesteek, ek het amper gevrek van die pyn. Toe ons engelse synertjie vir Tannie Pompie op die lyn kry vir raad se sy vir ons van die ui wat gesny moet word en tussen die tone ingedruk word. Dit was amper soos n wonderwerk, hoe die pyn skielik verminder het en ek was weer die volgende oggend uit op die kaplyn. In Januarie/Februarie 1981 was dit my en Wessels se beurt om plaas op te pas by julle einste plek. Ek het begin grieperag word n dag voor die tyd en het die kaptein naderhand iemand in my plek gestuur saam met Wessie. Intussen het ek toe begin sporadies bewussyn verloor na twee dae en weer het Tannie Pompie vorendag gekom met raad (Wessie was ons Medic, nou juis by julle op die plaas terwyl ek le en vrek op Tsintsabis) - ek het swartwater koors en moet onmiddelik hospitaal toe in SA, die prognose is reg gewees en teen die tyd dat ek in 1 Mil beland het 4 dae later was dit al amper te laat. Ek het weggeraak vir 4 weke en toe ek wakker word hoor ek dat nog n dag in Tsinsabis My laaste sou gewees het. Ek het nooit weer vir Tsintsabis gesien nie en die rumours het dik gele dat ek omgekom het in die vliegtuig. Weer moes ek dankie se vir mense soos jou Ma hulle, hulle het sowaar my lewe gered.
Sedertdien is ek weer terug SWA toe elke jaar met RNT en 61Bn van Etale tot in die Kaokoveld, vir die volgende 6 jaar. Ons het intussen familie gebou, ek het geswat en meestersgraad bereik, ons het 5 kinders wat na Tsintsabis se dae gebore is en wat nou klaar groot is en wat bou aan n nuwe land.
Met Groot Dankie aan Tannie Pompie,
Rhodesier John, Oman

Hi Ross Thank you for your mail, I have posted it on the blog and on some of the SADF groups on facebook that I belong too. Thank you so much for writing to me. That is the nice thing about the blog, when you least expect it, you get a mail from some one.. that to me is very special. All the feedback I get from my blog is honestly very precious and dear to me. When I started the blog 7 years ago... it wasn't "cool" yet to talk about the army and what happened there. Since then quite a few books have been published and the media have also started to talk about it. Now people are talking about it openly. What really got me back then, was the stories of despair I got to hear. Men who was in such a state that they were not fit to work.. who could not live normal lives, all thanks to Border Duty. That made me realize that I could actually do some good with my blog.. but I ran myself into a brick wall over and over again with this topic. I am glad to say things have changed... guys are talking bout their experiences.. and they are catching up with other guys that were with them on the border. At least they are not bottling it all up no more.. they are venting.. talking... letting it all out. its not anymore something to be ashamed about, once again they can be proud of once being a member of the SADF 30 years ago. Due to my experiences as a child I was diagnosed at a PTSD sufferer. Like you, I started to write, as it was impossible to remember and relay in 30 minutes what i felt and experienced in a week. I started to write, and then read back to my psychologist in that 30 mins i had once a week. I of course kept my writings, and sometimes read it over again after a month or so I was astound at what i felt at that very moment when writing it. I realized later that the writing did me more good than the shrink. So that have been my advice to everyone who had problems.. WRITE. And that is how the blog started... but this was much better.. I GOT FEEDBACK. YAY!! The blog has given me a much better idea of exactly what happened that day my dad and Hendrik died. I was only a child of nearly 12 when they died, and I was told nothing. or only the bare essentials. It helped me to come to terms with what happened that day. But most of all, it made me very proud and extremely humble. Warm Greetings Riana v d Westhuizen

This was a letter to me I found under the comment segment of this blog today. I thank the writer for making my day. Dear Riana, I was the Signals NCO for Group 30, later Sector 30 in Otjiwarongo in 1978 and 1979. On the Ccommando radio network the Tsumeb Commando call-sign was 91, Outjo 81, Grootfontein 61 and so forth. Early in 78, returning from patrol near Etosha, one team's unimog crashed. The radio batteries were completely empty, so the signaller made a fire to warm up the batteries enough to get one whisper of a signal out to call for help. He sent out an sos which we picked up at our HQ, but the signal rapidly decreased in strength as the batteries burst of power faded, and the coordinates in slidex only your Mother could hear. And relayed to us, this was enough to find and recover the patrol. This alerted us to the unique atmospheric situation at your family farm, (We could sometimes even hear New York City taxi cabs! when we came over) So we cut several antennae for the different frequencies, and after testing various cuts and yagi's found that nothing beat the inverted "V" that mother used. We kept 91 as your Mother's call-sign for all networks, a large security risk, but really, your mother need no callsign, her voice and character were identification enough! Your family deserves a monument in stone, but let me assure you, you have a monument of memories based on all the warm recollections of your family and the gratefullness for all the lives and misery your family has spared. For this we thank you. Steffen Gentis October 2, 2012 11:11 AM

Hi Riana, I came across your blog today quite by accident. My name is Ross Hesom and I was a National Serviceman at 101 Workshop Unit in Grootfontein from July 1984 to December 1985. Although based at Grootfontein, I travelled extensively between Ruacana and Katima Mulilo to all the artillery bases and smaller mechanized camps to service the field guns and also Ratel and Eland 90mm guns and turrets. I also did some camps on the border during the SADF withdrawal. We were based at the gates of 61 Mech and I was tasked with looking after the Olifant tank guns and turrets since I was a "Gun Tiffie". I read your blog on PTSD and I also have a story to tell. In May 2006 I had a complete breakdown and ended up in therapy being treated for Combat Related Post Traumatic Stress Disorder. What a shock after all that time back in divvy street to be given a diagnosis like that! Although I never saw actual combat, I was exposed to the trauma enough to carry the scars for 20 years before actually being able to deal with them. As a release for the stories and memories causing daily flashbacks over those 20 years, I started writing everything down exactly as I remembered them. I showed the transcripts to my therapist who asked if I had told any of this to my wife or family. The official secrets act forced us to bottle everything up and having shown the transcripts to my wife and parents, they were shocked at what I had written. My parents who waited and worried while I was on the border for 18 months as a NSM and then during the camps had no idea what we were doing. As a result of the reaction from my family and the lack of knowledge of what we went through, I cleaned up the transcripts and have had them published under the name "From Boys to Men" - by Ross Hesom - A Victim of Conscription. Writing the book was very easy as I remembered every incident in crisp, clear detail as if it had happened an hour ago. I now have to go back to the book to recall a lot of the stories. Writing is wonderful therapy and I recommend that every veteran sit down and write his stories. I know that this is not realistic to expect. The other reason for writing and publishing the book was to hopefully reach as many of the SADF veterans who 'Knew that they were different" when they returned home and "didn't know why". I put those two comments in inverted commas because there is a whole generation of South African men out there who are feeling the way I did for 20 years. It is not a lost or forgotten cause and recovery is possible with the right help. The book, "From Boys to Men" is available for download through Google Books as an e-book for Canadian $7,99 at http://books.google.ca/books/about/From_Boys_to_Men.html?id=PlVlu1qURhAC If you would prefer, send me your address and I will mail you a paperback copy for free. Thank you for taking the time to create the blog. It is something that is sorely needed. Regards Ross Hesom

This is a photo of my parents, middle and 2nd from right.. far right you will find Roland de Vries.

15 April 2012, 30 years later.

Vandag is dit presies 30 jaar later. Op 15 April 1982 het my held gesterf. Die feit dat hy vir baie ander mense n held was het nooit by my opgekom toe nie. Al wat ek geweet het, was dat my kaartehuise inmekaar getuimel het. Dit wat ek altyd meer as enigeiets op aarde gevrees het, het nou gebeur. My Pa is dood.

Ek wou dit eenvoudig nie glo nie. Toe ek agter kom hier kom nou slegte nuus het ek hulle dadelik voorgespring met die vraag of Hendrik ( my swaer) iets oorgekom het. Dit sou ek nog kon hanteer... maar toe ek hoor ons het altwee verloor was ek in stukke op die grond.

Vra enige iemand wat so n beproewing deurgegaan het, en hulle sal jou se jy sou sekondes voor dit nog nie eers kon droom in jou wildste drome dat jy sal kan staan met sulke skokkende nuus nie.. tog... HY gee krag. Op daai oomblik... en in die dae .. jare wat kom.

Nooit sou ek kon droom in watse from ek oral krag vandaan sou kry nie... en vandag is dit 30 jaar later .. en ek kry dit steeds... van mense soos JULLE!!

Baie dankie vir die mense wat oor die jare vir my die lig op my donkerste uur gewerp het.. wat my opgelig het, gedra het, met hulle pragtige woorde oor my ouers, PA!!

Most of all, for keeping the memory alive. Not for me, but his grand children, their children and children to come. When i started my blog 6 years ago I would never have imagined for the wonderful responses, stories, and just general outpoor of love and admiration i received from strangers, people I will never meet, but we have a strong unseen bond for ever, for the simple reason that two wonderful human beings have touched our lives.

On this day I think of all the families who lost a loved one on 15 April '82. I honestly hope you found the closure I did. And once again I want to thank every one who made a contribution towards my healing.

They lived to INSPIRE, let us never forget.